Układ Słoneczny – układ planetarny składający się ze słońca i powiązanych z nim grawitacyjnie ciał niebieskich. Szacuje się, że formowanie się i ewolucja Układu Słonecznego rozpoczęły się 4,6 miliarda lat temu na skutek grawitacyjnego zapadnięcia się części niestabilnego obłoku molekularnego. Kurczeniu się obłoku odpowiadało zwiększanie się gęstości, szczególnie w centrum, oraz formowanie się wirującego coraz szybciej dysku protoplanetarnego o średnicy około 200 j.a. Centralny obiekt dysku –protogwiazda– w końcu przekształcił się w Słońce, a w otaczającym je dysku powstały poszczególne ciała niebieskie: przede wszystkim planety, ale także i pozostałe składniki Układu Słonecznego.
W Układzie słonecznym jest osiem planet, ponad 160 znanych księżyców planet, pięć znanych planet karłowatych i miliardy małych ciał Układu Słonecznego planetoidy, komety, meteoroidy i pył międzyplanetarny. W centrum Układu Słonecznego znajduję się Słońce, następnie 4 planety skaliste (Merkury, Wenus, Ziemia, Mars), pas planetoid, dalej 4 gazowe olbrzymy (Jowisz, Saturn, Uran, Neptun) oraz drugi pas – pas Kuipera składający się z obiektów skalno-lodowych. Za pasem Kuipera znajduje się dysk rozproszony, dużo dalej heliopauza i w końcu hipotetyczny obłok Oorta.
Nasza gwiazda Słońce stanowi 99,86% znanej masy Układu i dominuje w nim grawitacyjnie. Duża masa Słońca umożliwiła uzyskanie wystarczająco wysokiej temperatury, by mogła zachodzić reakcja termojądrowa, uwalniająca ogromne ilości energii, która jest wysyłana w przestrzeń w większości jako promieniowanie elektromagnetyczne, w tym światło widzialne.
Planety wewnętrzne (skaliste)
Merkury – jest najmniejszą planetą Ukladu (4 879 km) i znajdującą się najbliżej Słońca (57 909 170 km). Merkury nie ma naturalnych satelitów, a jedyne znane jego cechy geologiczne oprócz kraterów uderzeniowych to obłe grzbiety i urwiska. Merkury prawie w ogóle nie posiada atmosfery, gdyż jest ona "zdmuchiwana" przez wiatr słoneczny.
Wenus – planeta podobna rozmiarami do Ziemi (12 104 km), znajdująca się 108 208 926 km od Słońca. Ma gruby płynny płaszcz wokół żelaznego jądra i masywną atmosferę, 90 razy gęstszą niż ziemska. Wenus nie posiada naturalnych satelitów. Jest najgorętszą planetą, temperatura powierzchni osiąga powyżej 400 °C, z powodu dużej zawartości gazów cieplarnianych w atmosferze. Nie posiada ona pola magnetycznego, które mogłoby zapobiec uszczupleniu jej gęstej atmosfery.
Ziemia - jest największą (12 756 km) i najgęstszą z planet wewnętrznych, jedyną z pewnością aktywną geologicznie i jedyną znaną planetą, na której istnieje życie. Oddalona jest od Słońca o 149 597 887 km. Jej hydrosfera jest unikalna wśród planet skalistych. Jest także jedyną planetą gdzie została zaobserwowana tektonika płyt. Atmosfera ziemska jest odmienna od atmosfer pozostałych planet i jest wciąż kształtowana przez procesy biologiczne, dzięki którym zawiera 21% wolnego tlenu. Posiada jednego naturalnego satelitę Księżyc.
Mars – mniejszy od Ziemi (6 805 km), oddalony od Słońca o 227 936 637 km. Ma rzadką atmosferę złożoną głównie z dwutlenku węgla. Jego powierzchnia jest usiana wieloma wulkanami takimi jak Olympus Mons i dolinami pochodzenia tektonicznego takimi jak Valles Marineris. Nie wiadomo, czy Mars wykazuje współcześnie aktywność geologiczną. Jego czerwona barwa pochodzi od gleby bogatej w tlenki żelaza. Mars ma dwa niewielkie księżyce: Fobosa i Deimosa.
W Układzie słonecznym jest osiem planet, ponad 160 znanych księżyców planet, pięć znanych planet karłowatych i miliardy małych ciał Układu Słonecznego planetoidy, komety, meteoroidy i pył międzyplanetarny. W centrum Układu Słonecznego znajduję się Słońce, następnie 4 planety skaliste (Merkury, Wenus, Ziemia, Mars), pas planetoid, dalej 4 gazowe olbrzymy (Jowisz, Saturn, Uran, Neptun) oraz drugi pas – pas Kuipera składający się z obiektów skalno-lodowych. Za pasem Kuipera znajduje się dysk rozproszony, dużo dalej heliopauza i w końcu hipotetyczny obłok Oorta.
Nasza gwiazda Słońce stanowi 99,86% znanej masy Układu i dominuje w nim grawitacyjnie. Duża masa Słońca umożliwiła uzyskanie wystarczająco wysokiej temperatury, by mogła zachodzić reakcja termojądrowa, uwalniająca ogromne ilości energii, która jest wysyłana w przestrzeń w większości jako promieniowanie elektromagnetyczne, w tym światło widzialne.
Planety wewnętrzne (skaliste)
Merkury – jest najmniejszą planetą Ukladu (4 879 km) i znajdującą się najbliżej Słońca (57 909 170 km). Merkury nie ma naturalnych satelitów, a jedyne znane jego cechy geologiczne oprócz kraterów uderzeniowych to obłe grzbiety i urwiska. Merkury prawie w ogóle nie posiada atmosfery, gdyż jest ona "zdmuchiwana" przez wiatr słoneczny.
Wenus – planeta podobna rozmiarami do Ziemi (12 104 km), znajdująca się 108 208 926 km od Słońca. Ma gruby płynny płaszcz wokół żelaznego jądra i masywną atmosferę, 90 razy gęstszą niż ziemska. Wenus nie posiada naturalnych satelitów. Jest najgorętszą planetą, temperatura powierzchni osiąga powyżej 400 °C, z powodu dużej zawartości gazów cieplarnianych w atmosferze. Nie posiada ona pola magnetycznego, które mogłoby zapobiec uszczupleniu jej gęstej atmosfery.
Ziemia - jest największą (12 756 km) i najgęstszą z planet wewnętrznych, jedyną z pewnością aktywną geologicznie i jedyną znaną planetą, na której istnieje życie. Oddalona jest od Słońca o 149 597 887 km. Jej hydrosfera jest unikalna wśród planet skalistych. Jest także jedyną planetą gdzie została zaobserwowana tektonika płyt. Atmosfera ziemska jest odmienna od atmosfer pozostałych planet i jest wciąż kształtowana przez procesy biologiczne, dzięki którym zawiera 21% wolnego tlenu. Posiada jednego naturalnego satelitę Księżyc.
Mars – mniejszy od Ziemi (6 805 km), oddalony od Słońca o 227 936 637 km. Ma rzadką atmosferę złożoną głównie z dwutlenku węgla. Jego powierzchnia jest usiana wieloma wulkanami takimi jak Olympus Mons i dolinami pochodzenia tektonicznego takimi jak Valles Marineris. Nie wiadomo, czy Mars wykazuje współcześnie aktywność geologiczną. Jego czerwona barwa pochodzi od gleby bogatej w tlenki żelaza. Mars ma dwa niewielkie księżyce: Fobosa i Deimosa.
Pas planetoid
Główny pas planetoid zajmuje orbitę pomiędzy Marsem a Jowiszem, w obszarze od 2,12 do 3,3 j.a. od Słońca. Uważa się, że jest to pozostałość po procesie formacji Układu Słonecznego, tzn. że jest to materia, która nie zdołała się połączyć w większy obiekt z powodu oddziaływania grawitacyjnego Jowisza.
Planety zewnętrzne
Jowisz - ma średnicę równą 142 984 km i znajduje się w odległości 778 412 027 km od Słońca. Składa się w większości z wodoru i helu. Duża ilość ciepła pochodząca z wnętrza planety tworzy wiele interesujących zjawisk w jego atmosferze, takich jak równoleżnikowe pasma chmur czy Wielka Czerwona Plama. Jowisz posiada 67 znanych księżyców. Cztery największe z nich, tzw. księżyce Galileuszowi.
Saturn – jest drugą co do wielkości planetą Układu (120 536 km) krążącą w odległości 1 426 725 413 km od Słońca. Słynie ze swoich szerokich i jasnych pierścieni. Pod względem budowy i składu atmosfery bardzo przypomina on Jowisza. Posiada 62 znane satelity. Największe spośród nich są zbudowane w dużym stopniu z lodu. Z tej grupy Tytan i Enceladus wykazują oznaki aktywności geologiczne.
Uran – ma średnicę 51 118 km i jest najlżejszą z planet-olbrzymów. Jest odległy od Słońca o 2 870 972 220 km. Jego unikalną cechą jest to, że obiega Słońce "leżąc na boku", jego oś obrotu jest nachylona do ekliptyki pod kątem bliskim 90°. Ma także znacznie mniej aktywne jądro i wypromieniowuje mniej ciepła niż pozostałe olbrzymy. Uran ma 27 znanych księżyców spośród których największe to Tytania, Oberon, Umbriel, Ariel i Miranda.
Neptun – jest najmniejszy spośród planet gazowych (49 528 km), odległy od Słońca o 4 498 252 km. Neptun ma 14 znanych księżyców. Największy z nich, Tryton, jest geologicznie aktywny, posiada aktywne gejzery wyrzucające płynny azot. Tryton jest jedynym znanym dużym satelitą poruszającym się wokół swojej planety ruchem wstecznym – przeciwnym niż jej ruch wirowy.
Główny pas planetoid zajmuje orbitę pomiędzy Marsem a Jowiszem, w obszarze od 2,12 do 3,3 j.a. od Słońca. Uważa się, że jest to pozostałość po procesie formacji Układu Słonecznego, tzn. że jest to materia, która nie zdołała się połączyć w większy obiekt z powodu oddziaływania grawitacyjnego Jowisza.
Planety zewnętrzne
Jowisz - ma średnicę równą 142 984 km i znajduje się w odległości 778 412 027 km od Słońca. Składa się w większości z wodoru i helu. Duża ilość ciepła pochodząca z wnętrza planety tworzy wiele interesujących zjawisk w jego atmosferze, takich jak równoleżnikowe pasma chmur czy Wielka Czerwona Plama. Jowisz posiada 67 znanych księżyców. Cztery największe z nich, tzw. księżyce Galileuszowi.
Saturn – jest drugą co do wielkości planetą Układu (120 536 km) krążącą w odległości 1 426 725 413 km od Słońca. Słynie ze swoich szerokich i jasnych pierścieni. Pod względem budowy i składu atmosfery bardzo przypomina on Jowisza. Posiada 62 znane satelity. Największe spośród nich są zbudowane w dużym stopniu z lodu. Z tej grupy Tytan i Enceladus wykazują oznaki aktywności geologiczne.
Uran – ma średnicę 51 118 km i jest najlżejszą z planet-olbrzymów. Jest odległy od Słońca o 2 870 972 220 km. Jego unikalną cechą jest to, że obiega Słońce "leżąc na boku", jego oś obrotu jest nachylona do ekliptyki pod kątem bliskim 90°. Ma także znacznie mniej aktywne jądro i wypromieniowuje mniej ciepła niż pozostałe olbrzymy. Uran ma 27 znanych księżyców spośród których największe to Tytania, Oberon, Umbriel, Ariel i Miranda.
Neptun – jest najmniejszy spośród planet gazowych (49 528 km), odległy od Słońca o 4 498 252 km. Neptun ma 14 znanych księżyców. Największy z nich, Tryton, jest geologicznie aktywny, posiada aktywne gejzery wyrzucające płynny azot. Tryton jest jedynym znanym dużym satelitą poruszającym się wokół swojej planety ruchem wstecznym – przeciwnym niż jej ruch wirowy.
Dzięki.
OdpowiedzUsuńJakoś mnie to nigdy nie interesowały, a planety https://venus-and-mars.com/planety-ukladu-slonecznego-uklad-i-informacje/ to już całkiem. Niemniej po wizycie w wieży astronomicznej zmieniłem zdanie. Mam nadzieję, że uda mi się ogólnie zadbać o siebie i że jednak rozwinę taką też ciekawostkę w sobie. Czas na to pokaże, co będzie.
OdpowiedzUsuń